Vreemdgaan is van alle tijden

Vreemdgaan is van alle tijden en alle culturen maar blijft, in onze cultuur, zelden zonder gevolgen.

In onze Westerse cultuur zijn partnerrelaties monogaam van karakter. Dat wil zeggen dat intimiteit en seksualiteit exclusief binnen de relatie beleefd en gedeeld worden. Monogamie is één van de afspraken waarop een partnerrelatie gebaseerd is. Wanneer een partner vreemdgaat staat daarom, niet verbazingwekkend, de relatie als geheel ter discussie.

Degene die vreemdgaat is meestal de man (in de rest van dit stuk gebruik ik daarom 'hij' en 'man' voor de vreemdgaander en 'zij' en 'vrouw' voor de benadeelde partij) maar het is niet iets dat exclusief aan mannen is voorbehouden.

Natuurlijk zijn er ook mannen (vrouwen) die niet monogaam kunnen of willen zijn. Die inderdaad enkel hun pik achterna lopen (altijd hun benen spreiden). Zij gaan in hun beleving echter niet vreemd; voor hen is dit een levenswijze die regelmatig, hoewel tegenstribbelend, wordt geaccepteerd binnen de relatie. Over hen heb ik het in dit stuk niet.

Het gebeurt

Hij gaat vreemd of is vreemdgegaan. Een nacht of tig keer, dronker of nuchter, verleid of als verleider, verliefd of enkel geil. En alles daartussenin. En dan komt het uit.

De standaardreactie is dat zij verdrietig en woedend tegelijk is, in alle staten. Ze vraagt zich het waarom ervan af. Ze voelt zich lelijk en niet meer begeerd. Ze voelt zich verlaten en eenzaam omdat hij eenzijdig het contract heeft opgezegd. Ze voelt zich vies en bezoedeld omdat zij 'dus' een van de velen is waar hij zijn pik in heeft gestopt of waarmee hij intiem is geweest. Alle lieve woorden die hij ooit fluisterde, alle tedere gebaren en aanrakingen, alle lieve blikken, zijn in één klap bezoedeld.

Ze stelt hèm verantwoordelijk voor de misère waarin ze nu verkeert en de wanhoop die ze voelt. Ze voelt zich verraden en weet dat het nooit meer goed komt. Ze wil scheiden. En híj is aan dit alles schuldig.

Meestal, maar niet altijd, voelt hij zich inderdaad schuldig dat hij is vreemdgegaan. Hij schaamt zich ook voor zijn gedrag. Tegelijkertijd kan hij niet goed uitleggen waaróm hij is vreemdgegaan. Het is gewoon gebeurd, zegt hij. Hij bagatelliseert het, doet het af als iets puur seksueels.

Daarachter zit meestal wel degelijk diepgevoelde spijt en angst, dat het niet meer goed komt. Maar hij is een man en dus geen meester in het verwoorden van zijn emoties. Meestal komt hij niet verder dan een gemompeld excuus of een terloops toegeven dat het 'allemaal niet zo slim was.'

Voor haar is dat weer olie op het vuur. Opnieuw, en nu zelfs des te meer, voelt ze zich gekrenkt en niet gezien.

Het verhaal achter het vreemdgaan

Er wordt wel gezegd dat mannen hun pik achterna lopen en hoewel daar veel waars in zit, is dat toch maar een deel van het verhaal.

De meeste mannen - en ook vrouwen - die vreemdgaan, ervaren een gemis of probleem in de relatie en/of zitten met zichzelf in de knoop.

Ze voelen zich bijvoorbeeld niet voldoende gewaardeerd door hun partner, voelen zich beknot in hun persoonlijke ruimte, missen een maatje waarmee ze kunnen optrekken, vinden dat de partner teveel haar eigen gang gaat of zijn ontevreden over hoe de relatie is ingericht.

Vaak ook worstelen mannen die vreemdgaan met zichzelf. Ze missen zelfwaardering, worstelen met een levensfase waarin ze zitten (midlife crisis, pensionering, fysieke aftakeling bij het ouder worden) en/of een baan die niet bevalt.

Misschien heeft zij de aandacht die ze eerst aan hem gaf na de geboorte van de kinderen overgedragen aan de kinderen terwijl hij de man is geworden die enkel het geld inbrengt en de pampers koopt. Een heel ander plaatje dan toen ze nog lekker gewoon met z'n tweeën waren. Andere verantwoordelijkheden ook, en andere rechten. Maar ook desillusies over wat nu is.

Sterk viriele mannen kunnen ervaren dat, wanneer de verliefdheid tussen de partners eenmaal voorbij is en/of wanneer er kinderen zijn geboren, hun partner veel minder interesse in seks heeft dan eerst. Ze ervaren dat er geen oog meer is voor hun behoefte, dat het contract waarop de relatie is gebaseerd is gewijzigd zonder hun medeweten en instemming.

Soms ook benauwt het de man in de relatie. Al twintig jaar op de teller, zestig zijn, en nog twintig jaar te gaan. Wat een vooruitzicht. Hij vindt haar wel lief maar ...

De man praat niet maar doet

Het lastige aan mannen - tenminste, in dit soort zaken - is dat ze vaak zo beroerd zijn in het verwoorden van hun gevoelens en emoties.

De man ervaart een gemis of probleem, probeert voor zichzelf duidelijk te krijgen wat er aan de hand is, en verwoordt het dan naar zijn partner -vaak kort en klunzig, maar toch. En wordt vervolgens, zo ziet hij het, niet gehoord in zijn verlangens en wensen. Hij probeert het nog eens, met hetzelfde resultaat. Dan maar niet, denkt hij. Vervolgens zoekt hij andere wegen om toch maar een oplossing voor zijn problemen te vinden. Hij lost zijn problemen op een mannelijke manier op.

Vrouwen hebben dit niet altijd in de gaten. Van nature is de - gemiddelde - vrouw wel gericht op het uitwisselen van de emotionele beleving en en van wat haar dwarszit. En ze gaat er, dom genoeg, vanuit dat de man dat ook doet. Je zou kunnen zeggen dat bij elke vreemdgaande man een vrouw hoort die niet goed geluisterd heeft.

Oplossingen die niet werken

Wanneer partners niet uit elkaar willen gaan, kiezen ze, vanuit het idee dat daarmee het probleem is opgelost, nogal eens een pseudo-oplossing. Mogelijke pseudo-oplossingen zijn:

(1) De man neemt alle schuld op zich en de vrouw die van aanklager en benadeelde partij. De man moet voortaan zijn plek weten. Wee zijn gebeente als hij weer in de fout gaat.

(2) De vrouw neemt alle schuld op zich en vergoelijkt het gedrag van de man. De man is vrijgepleit van enig aandeel in de ontstane situatie (en krijgt carte blanche voor de toekomst).

(3) Er ontstaan twee verbitterde kampen die elkaar het leven tot een hel maken. De partners houden elkaar in een houdgreep.

(4) Beide partners voelen zich schuldig aan het vreemdgaan van de een maar doen daar vervolgens niets mee. Ze missen het vermogen of de kunde dieper op hun relatie in te gaan, of zijn daar te bang voor.

(5) Beide partners zwijgen het vreemdgaan dood. Ze zwijgen ook over hun relatie. Waarschijnlijk deden ze dat altijd al.

(6) De stuiterbal. Komt op zichzelf voor of in combinatie met de hiervoor genoemde pseudo-oplossingen. Nadat de een vreemd is gegaan en vervolgens vergiffenis vraagt en toenadering zoekt, gaat de ander nu, twijfelend aan de relatie en enigzins wraakzuchtig, vreemd. Kan uiteraard makkelijk escaleren.

Welke oplossing de partners kiezen hangt af van hoe ze beiden op een persoonlijk niveau in elkaar steken, wie in de relatie de broek aan heeft en wie niet en zich dus voegt, en hoeveel de partners van elkaar houden en de ander kunnen en willen gunnen.

Kenmerkend echter aan alle pseudo-oplossingen is dat in veel gevallen de onderliggende problemen niet echt worden aangepakt en er daarentegen wel een basis wordt gelegd voor een nieuwe relatiecrisis in de toekomst.

Oplossingen die wel werken

Zoals gezegd is vreemdgaan meestal een signaal dat er problemen in de relatie spelen die niet bespreekbaar zijn.

Wat daarom de taak is voor beide partners, logischerwijze, is deze onderliggende problemen duidelijk op tafel te krijgen, bespreekbaar te maken en daar vervolgens oplossingen bij zoeken.

Om daar te komen zal zij, die zich zo belazerd en bedonderd voelt, wanneer de boosheid en het verdriet wat gezakt zijn, dienen af te zien van het uiten van haar boosheid en de - begrijpelijke - neiging de ander te willen kwetsen. Daarentegen dient ze ook te accepteren dat ze, op welk niveau en hoe minimaal dan ook, een aandeel heeft in het ontstaan van de problemen.

De vreemdgaander zal in zichzelf dienen te graven naar wat hem dwarszit. Hij zal niet mogen aarzelen en voor zichzelf dienen te gaan staan en voor wat hij, vindt hij, nodig heeft.

Het is verstandig deze gesprekken duidelijk te kaderen en, eventueel, te voeren met een onpartijdige en ter zake kundige derde erbij.

Wanneer beiden zich hierop instellen, is er een goede kans dat de relatie zal verbeteren en zich zal herstellen en, na een tijdje, verdiepen.

Natuurlijk bestaat ook de mogelijkheid dat na het voeren van deze gesprekken de partners besluiten uit elkaar te gaan. Maar dat is dan meestal met een beter begrip van wat hun scheidt en met minder kans op spijt of rancune achteraf.

Het inslikken

Ik stel het in de paragrafen hiervoor zo makkelijk: zij moet alle boosheid inslikken en mede bespreekbaar maken waarover het dient te gaan, namelijk, de onderliggende problemen.

En dat is natuurlijk op dat moment hèt grote struikelblok: haar gekwetstheid en het geschade vertrouwen en haar natuurlijk verlangen daarin gezien te worden en daarvoor genoegdoening te krijgen. Dat is het meest lastige en delicate stuk in het repareren van de relatie. Geschaad vertrouwen vraagt tijd.

Soms is daar veel tijd voor nodig en innerlijke strijd, vaak heel veel begrip van degene die vreemdging, soms een woord van een vriendin, ouder of therapeut, en dikwijls een combinatie van dit alles.
"Zonder deze stap, het accepteren dat de partner vreemdging en dat dat pijn doet maar dat hoe dan ook de relatie voorgaat, hebben de gesprekken over de onderliggende problemen weinig zin."

Conny Heuvelman

Maar zonder deze stap, het accepteren dat de partner vreemdging en dat dat pijn doet maar dat hoe dan ook de relatie voorgaat, hebben de gesprekken over de onderliggende problemen weinig zin.

Elkaar opnieuw vinden

Na een tijdje, als het stof van de strijd en de gesprekken is gaan liggen en beide partners werken aan het opnieuw vormgeven van hun relatie, is het verstandig openlijk en officieel een punt te zetten achter wat geweest is. De rust in de relatie kan dan weerkeren en er komt opnieuw ruimte voor plezier.

Dat afsluiten kan door middel van een gesprek waarin beiden uitspreken dat wat geweest is, is geweest en dat de ander zijn of haar aandeel in het ontstaan van de problemen wordt vergeven.

Dan wordt ook de afspraak gemaakt dat het vreemdgaan bij toekomstige ruzies niet telkens naar voren wordt gehaald als referentiepunt van hoe slecht de vreemdgaander wel niet is.

Wat het intieme en seksuele aspect betreft, hoe snel man en vrouw op dat vlak weer met elkaar kunnen verkeren, is de ervaring dat dat meestal achterloopt op het goedmaken en de relatie opnieuw vormgeven.

Goedmaken betekent niet dat de seks meteen weer als vanouds wekelijks op het programma staat. Het is aan de vrouw hierin het tempo te bepalen, en de ene persoon is nu eenmaal makkelijker dan de andere in het omgaan met krenkingen.

Het is dan ook nogal dom van de man als hij het recht op seks opeist - het is immers weer goed, toch? Dat is voorbijgaan aan hoe kwetsingen beleefd worden en hoe diep die wel niet kunnen gaan. Vrouwen schènken intimiteit en seksualiteit, ze geven het zelden op commando.

De sleutel in het weer met elkaar ontspannen kunnen verkeren en vrijen, is daarom rust, rust, rust - en wachten op je partner. Dan komen intimiteit en seksualietit vanzelf weer terug in de relatie.

Vreemdgaan wordt wel vergeven maar zelden vergeten. Dat hoeft ook niet. Elke relatie kent zijn krassen, dat hoort erbij.

Links

Info over relaties: Liefdesrelaties - Liefde & verliefdheid - Hoezo relaties - De goede relatie - Top 12 relatietips - Ruzie & conflict - Partnerkeuze - Aantrekkingskracht - Intimiteit & seksualiteit - Relatieproblemen - Top 13 problemen - Vreemdgaan - Samengesteld gezin - Binding & hechting - Hechtingsproblemen - Intieme vreemden - Liefdeskunst - Duurzaam gelukkig - Relatiemail - Relatieboeken - Relatietest

Begeleiding: Relatietherapie - Intensief werken - Moeilijke relaties - Relatieadvies - Overige begeleiding - Testimonials

Info & contact: Contactinfo - Bureau IDEE - Tarieven - Colofon