Een probleem groter dan jezelf

Soms lijkt het of je een probleem hebt dat groter is dan jezelf. Bijvoorbeeld, dat je je altijd zo verschrikkelijk onzeker voelt. Of dat je gejaagd wordt door herinneringen. Of dat je iemand zo diep haat dat je er misselijk van wordt.

Iedereen ervaart in zijn leven geregeld psychische klachten en problemen en moet, op straffe van ziek worden, antwoorden vinden die hem dan rust verschaffen.

Meestal zijn het vragen en problemen die je ervaart in je bestaan en in de omgang met anderen. Ze hangen samen met de pijn en onrechtvaardigheid van het leven, de fundamentele eenzaamheid van de mens, en met hoe je een leven vorm geeft en er verantwoording voor neemt.

De essentie van een psychisch probleem is dat je zodanig met jezelf en je bestaan omgaat dat je daarbij jezelf, en mogelijk ook anderen, pijn en verdriet doet. De problemen ontstaan in reactie op wat je meemaakt, denkt of voelt, of in het verleden hebt meegemaakt, gedacht of gevoeld. Ze ontstaan in de interactie met anderen en het andere.

Nurture of nature

Bij het ontstaan van problemen is naast het gebeurde, ook je aanleg en de omgeving en cultuur waaruit je komt en waarin je je bevindt van belang. Persoonlijke psychische problemen ontstaan op basis van aanleg en welbevinden, in interactie met de omgeving.

De een is bijvoorbeeld wat angstiger gebakken dan gemiddeld, de ander juist temperamentvoller. De ene cultuur is wat meer gericht op macho-gedrag terwijl in een deftige omgeving misschien emoties bij voorkeur worden onderdrukt.

Hoe een probleem doorwerkt

In reactie op het probleem en de manier die je hebt gevonden om ermee om te gaan, ervaar je klachten zoals angstig of depressief zijn, hoofdpijn hebben of moeite met seks, niet kunnen slapen, of in contacten makkelijk boos worden.

Je wordt bijvoorbeeld ontslagen. Het lukt je niet er anders mee om te gaan dan je klein, zielig en minderwaardig te voelen en apatisch op de bank te zitten. Of je bemerkt dat je telkens boos naar je kind doet als ze iets vraagt. Je wilt dit veranderen maar dat lukt niet niet en je wordt daar panisch van.

Uiteindelijk gaan deze klachten, ook wel symptomen genoemd, een eigen leven leiden en ontwikkelen zich patronen die dikwijls moeilijk te doorbreken zijn.

Problemen in het leven

Hieronder een indeling van prischische problemen en klachten, vrij naar Yalom, een bekend therapeut. Psychische problemen zijn vragen, klachten en problemen die samenhangen met:

- De onrechtvaardigheid van het leven

Zoals arm zijn, in een rolstoel zitten, een depressieve hang hebben, gedomineerd worden, moeten gehoorzamen aan anderen, geluidsoverlast ervaren, verlaten worden, longkanker krijgen.

- Pijn en de onafwendbaarheid van de dood

Zoals je moeder verliezen, jaren mishandeld worden, seksueel misbruikt zijn, de beperktheid van je bestaan ervaren, ouder worden, ziek zijn, de naderende dood.

- De fundamentele eenzaamheid van de mens

Zoals je eenzaam voelen, je moeilijk kunnen binden of hechten, twijfelen tussen haat of liefde, niet weten of je anderen moet volgen of beter je eigen weg gaat, de zin van het leven niet vinden.

- Hoe je de balans vindt tussen het essentiële en triviale

Zoals niet goed weten welke waarden je belangrijk vindt, wat je wilt bereiken in je leven, wat je als de essentie van het menszijn ziet, wat je anderen gunt en wat jouw rol daarin is, hoe je naar de mens in relatie tot zijn omgeving kijkt.

- Hoe je verantwoordelijkheid voor je leven neemt

Zoals hoe je de balans zoekt tussen afhankelijkheid en autonomie, omgaat met macht en onmacht, omgaat met tegenslag - angsten - kansen - mogelijkheden - boosheid, en hoe je je visie op het leven vorm geeft.

Van probleem naar stoornis

Soms zijn mensen in aanleg zo extreem in hun denken, voelen en gedrag (zoals bijvoorbeeld excessief angstige of depressieve mensen) dat ze de problemen die ze in hun leven tegenkomen simpelweg niet aankunnen. Soms ook maken mensen extreme zaken mee, zoals bijvoorbeeld jarenlange mishandeling of oorlog.

Het kan zijn dat mensen dan niet of maar zeer moeilijk functioneren in het gewone leven. Je spreekt dan van een stoornis. Psychotherapie en counseling helpen dan geregeld maar mondjesmaat. Vaak hebben mensen met een echte stoornis meer baat bij medicijnen, of medicijnen in combinatie met psychotherapie.

Eten

Hoewel ik er nu in slaag mijn gewicht op 50 kilo te houden, heb ik nog steeds momenten waarop ik alle mogelijke voedsel naar binnen schrok. Daarna drink ik azijn of zeepsop om misselijk te worden of ik steek mijn vinger in mijn keel.

De hele verdere dag eet ik dan niet meer en ik houd me voor dat dit niet meer mag gebeuren. Een paar dagen lang gaat alles goed en dan begin ik opnieuw. Verslag van cliënt in: Joy Melville, Omgaan met Eetstoornissen, Het spectrum 1985.

Drinken

Als ik brabbelend de hand uitsteek naar het glas mescal, die drank waarvan ik zelfs als ik hem aan mijn lippen breng nog niet kan geloven dat hij echt is, die ik met mijn vooruitziende blik de avond daarvoor al binnen mijn bereik zet om er gemakkelijk bij te kunnen, denk ik dat jij daarin zit, in dat vliegtuig dat elke ochtend langskomt, en dat je bent gekomen om me te redden. Dan gaat de ochtend voorbij en je bent niet gekomen. Malcolm Lowry, in: Onder de vulkaan, De Bezige Bij 1995.

Herinneringen

Steeds wanneer ik probeerde te verzinnen hoe ik haar het beste te vriend kon houden, veranderden de regels.

Bijna elke dag werd ik geslagen met een borstel of met een riem met ijzeren knoppen. Terwijl ze me sloeg - ik zat dan in een hoek met mijn knieën opgetrokken - veranderde haar gezicht. Dan was het net alsof ze mij niet meer sloeg - alsof ze iemand anders sloeg. Interview met Ginger, in Judith Herman, Trauma en herstel, Wereldbibliotheek 2002.

Het verlangen en de zorgen

Oneindig veel eenvoudiger was het, je lichaam achter je te laten dan je gedachten: het verlangen naar toen en de zorgen om straks waren altijd aanwezig, als roofvogels die je geestelijke hemel verduisterden.

Ze joegen je op, ze sloegen hun klauwen uit, ze probeerden je mee te sleuren. Het vereiste wilskracht hen te weerstaan. Maar het loonde. Het loonde altijd om de sterkste te zijn. Om greep op de situatie te hebben. Om alles te beheersen. Renate Dorrestein, in: Een nacht om te vliegeren, Contact 1991.

Anders zijn, haat, pesten

Ze wachtten me dan op na gymles. Ze deden de deur naar de zaal dicht en gingen dan in een kring om me heen staan. In mijn angstdromen zie ik nog die gezichten voor me. Ze vonden het leuk om me uit te schelden en te duwen. Niet allemaal hoor, maar de meesten wel. Die voormalige vriendin voorop, zij was de gangmaker. En anders pakten ze me wel als ik op weg naar huis was.

Dat gepest heeft drie jaar geduurd. Totdat ik naar een andere school ging. Ik heb niets tegen mijn ouders verteld. Ze zouden het niet begrepen hebben. Een cliënte.

Links

Info leven & zijn: Levensvragen - Ouder worden - Over identiteit - Hoe identiteit ontstaat - Introvert vs extravert - Emotie & empathie - Man en vrouw - Brein en denken - Sublimeren - Conformisme - Het Patriarchaat - Structuralisme - Zijn in de tijd - Fenomenen - Philip Larkin - Schopenhauer - Céline - Marcel Proust - Zingeving

Info persoonlijke problemen: Psychische klachten - Angst - Subassertiviteit - Boosheid & woede - Stress - Burnout - Groeipijn - Eenzaamheid - Depressiviteit - Emotionele problemen - Verlies & rouw - Psychose - Eetproblemen - Twee werelden - Hoogbegaafdheid

Info therapie en dergelijke: Therapievormen - EMDR - Existentiële therapie - Gestalttherapie - RET - Schematherapie - Schrijftherapie - Transactionele Analyse - Over therapie - Denkfouten therapie - Geschiedenis therapie - De psychiatrie - Wie is van hout - Verhaeghe: Identiteit - DSM V Handboek

Tests: Assertiviteitstest - Introvert-extravert test - Relatietest

Begeleiding: Existentiële therapie - Boosheidstherapie - Relatietherapie - Relatieherstel ouder en kind - Rondom werk

Contact & zo: Contact - Bureau IDEE - Tarieven - Colofon

web
analytics