Te mager of te dik

Je ziet wel eens mensen die o zo mager zijn. Zo broodmager dat je je afvraagt waar ze de energie vandaan halen om te werken, om te studeren, om te doen wat ze prettig vinden.

Ook zie je er wel die hartstikke dik zijn. Die de tram nauwelijks in komen en waarvoor anderen, met een blik van afschuw of meewarigheid op hun gezicht, plaats maken.

Mensen met eetproblemen kunnen niet een normale maat met eten houden, ze gaan er in extreme mate mee om. Of ze hongeren zich uit of eten zich, bij wijze van spreken, dood. Enige zelfdiscipline in het omgaan met eten is compleet zoek.

Maar: anorexia en boulimia worden tot de vervangende stoornissen gerekend: er zit altijd iets onder, een probleem op het psychische vlak.

Zelfbeeld

Typisch is dat wanneer je met mensen met eetproblemen in gesprek gaat, in negen van de tien gevallen blijkt dat ze al lang een laag zelfbeeld hebben en geen weg daaruit weten. Wanneer en hoe dat lage zelfbeeld ontstaan is, wordt soms duidelijk in het gesprek maar vaak ook niet.

Buiten kijf staat in ieder geval dat een laag zelfbeeld heel lastig is in het leven. Wanneer je over jezelf denkt als een 'mislukte doos die nergens voor deugt' of een 'dik vet zwijn' is het niet makkelijk in datgene wat je doet enig zelfrespect te ontwikkelen; je hebt het bij wijze van spreken al van te voren weggegeven.

De ene persoon reageert op het besef van een laag zelfbeeld met de rest van zijn/haar leven depressief op de bank zitten, een ander holt continu om maar te voldoen aan andermans wensen.

Weer anderen verbinden dat lage zelfbeeld met een fysiek iets: ze zijn - blijkbaar - te dik, en dat is de reden dat ze niet deugen in de ogen van anderen. Ook verbinden ze dat lage zelfbeeld met het idee dat het 'dus' totaal niets uitmaakt wat ze in hun lijf stoppen.

Uiterlijk, grenzen en anorexia

Sommige kinderen en jongeren verbinden zelfbeeld en uiterlijk. Ze vinden zichzelf lelijk en gaan bijvoorbeeld extreem lijnen. Hun leven wordt beheerst door eten, calorieën tellen en afvallen. De dag begint met voornemens en eindigt vaak met gevoelens van schuld en schaamte.

Jongeren kunnen zo'n afkeer krijgen van hun lichaam dat ze de eigen lichaamssignalen niet meer herkennen en over hun eigen grenzen gaan. Wat vervolgens leidt tot moeilijke, beladen contacten met vrienden, vriendinnen en familie, en een extra verwrongen zelfbeeld. In de wat meer extreme gevallen praten we dan van anorexia nervosa.

Wanneer je eenmaal in dat stadium zit van hongeren, anorexia en verwrongen relaties, is het bijna onmogelijk geworden daar zonder hulp uit te komen. Het probleem bestendigt zichzelf.

Boulimia en binge eten

Een andere manier van omgaan met frustratie en een laag zelfbeeld is veel eten om maar dat gevoel te voelen van eten binnenkrijgen. Onafzienbare ladingen eten, op de gekste momenten, vaak gevolgd door - met of zonder een vinger in de keel - het eten weer uitspugen. Dikker worden maar dat niet willen. Je schamen om je figuur en je lage zelfbeeld tot waarheid maken: ik ben te dik en ik deug dus (terecht) niet.

Als je daar eenmaal zit, op dat punt, is de weg terug heel lastig. Je bent zo uit balans dat je behoorlijk sterk in je schoenen moet staan om je te houden aan je afspraken om niet te eten. Je kunt het vergelijken met iemand die aan alcohol verslaafd is en probeert te stoppen door te minderen; ook dat is maar voor weinigen weggelegd.

Omgaan met eetproblemen

Er zijn diverse therapiescholen in het omgaan met eetproblemen. De ene knoopt aan bij het lage zelfbeeld en de interactie met de omgeving die daaruit volgt.

Een andere school, die daar lijnrecht tegenover staat, ziet een eetprobleem als een zelfstandig, geïsoleerd medisch probleem en probeert de patiënt (zo heet je dan) op alle mogelijke manieren weer tot eten over te halen.

Welke methode het beste werkt, hangt af van waar je zelf het meeste affiniteit mee hebt en de zwaarte van het probleem.

In de praktijk is het wel zo dat wanneer je eetproblemen zich al jaren voortslepen, het afkicken ervan bijna niet anders gaat dan als bij alcohol- en drugsverslaving: het is dan ook een ziekte geworden, en voordat je aan het psychische deel komt, zul je eerst praktisch moeten werken aan je lijf en aan je verslaving. Daarna is eventueel ruimte voor aandacht voor het negatieve zelfbeeld. Om in het vervolg ver van je eetproblemen te blijven, is dat laatste wel weer nuttig.

Restproblemen

Net zoals dat geldt voor mensen die eerst verslaafd zijn geweest aan alcohol en daar een lastige relatie met drank aan overgehouden hebben, geldt ook voor mensen die een eetverslaving gehad hebben, dat ze de rest van hun leven veelal een problematische relatie met eten zullen houden.

Links

Info leven & zijn: Levensvragen - Ouder worden - Over identiteit - Hoe identiteit ontstaat - Introvert vs extravert - Emotie & empathie - Man en vrouw - Brein en denken - Sublimeren - Conformisme - Het Patriarchaat - Structuralisme - Zijn in de tijd - Fenomenen - Philip Larkin - Schopenhauer - Céline - Marcel Proust - Zingeving

Info persoonlijke problemen: Psychische klachten - Angst - Subassertiviteit - Boosheid & woede - Stress - Burnout - Groeipijn - Eenzaamheid - Depressiviteit - Emotionele problemen - Verlies & rouw - Psychose - Eetproblemen - Twee werelden - Hoogbegaafdheid

Info therapie en dergelijke: Therapievormen - EMDR - Existentiële therapie - Gestalttherapie - RET - Schematherapie - Schrijftherapie - Transactionele Analyse - Over therapie - Denkfouten therapie - Geschiedenis therapie - De psychiatrie - Wie is van hout - Verhaeghe: Identiteit - DSM V Handboek

Tests: Assertiviteitstest - Introvert-extravert test - Relatietest

Begeleiding: Existentiële therapie - Boosheidstherapie - Relatietherapie - Relatieherstel ouder en kind - Rondom werk

Contact & zo: Contact - Bureau IDEE - Tarieven - Colofon

web
analytics