Vervreemding
Ik weet nog, járen terug, dat ik voor het eerst na een lang verblijf in Afrika terug in Nederland over het hoofdpad van de Bijenkorf in Amsterdam liep. Het was overweldigend, veel teveel om te kunnen behappen. Ik ging op slot en realiseerde me - later - dat ik vervreemd was geraakt van dat rijke, materialistische Nederlandse leven.
In een meer poëtische, filosofische en psychologische zin gaat vervreemding verder dan niet kunnen omgaan met een grote sortering luxe parfums in de Bijenkorf. In die zin betekent vervreemd zijn het niet meer kunnen vinden met iets of iemand waar je dat voorheen wel kon en weten, diep van binnen weten, dat dat ook ècht zo is. Het andere, de ander, is je vreemd geworden.
De term kreeg haar grootste bekendheid in de periode van de romantiek, in de 19e eeuw. Denk aan Goethe, denk aan Schiller. Das Leiden des Jungen Werther. Onvervulbare verlangens, dromen die niet meer aansluiten bij wat is. Nostalgie naar dat wat eens was. Vervreemding, vervreemd zijn, is een staat van zijn waarin meestal enige weemoed is begrepen. In ieder geval in het oog van de toeschouwer.
Ouderen die de aansluiting met de maatschappij waarin ze leven zijn kwijtgeraakt. Exxen die elkaar na vele jaren weer eens tegenkomen en zich afvragen wie die ander in godsnaam is. Migranten en dubbelbloedigen die tussen twee werelden zitten. Burgers en overheid, twee werelden die elkaar steeds minder goed verstaan. Broer en zus die elkaar in de jaren zijn kwijtgeraakt. Dromers die zich andere werelden hebben gecreëerd en dáaraan de voorkeur geven boven die waarin ze leven.
Behalve als je er niet mee kunt omgaan, is er niet zoveel verschrikkelijks aan vervreemd raken van iets of iemand, het hoort gewoon bij het leven.
Voor velen echter leidt vervreemding tot vereenzaming tot verdere vervreemding; het is de schrik om het verlies van het vertouwde houvast. Op termijn kan vervreemding daarom leiden tot diepgevoelde angst - ik ben niet zoals hen, ik ben anders, ik hoor er niet meer bij, ik ben het kwijt, wat is er mis met mij? - en, uiteindelijk, tot vervreemding van jezelf. Ten diepste betekent vervreemden jezelf op den duur helemaal kwijtraken, verliezen.
Sommigen vinden het idee van vervreemd raken dan ook zó beangstigend, zo eng dat ze dit tot elke prijs proberen te voorkomen. Zelfs als dit betekent dat ze daarvoor alles wat voor hen belangrijk is, moeten opofferen.
Volgende pagina
Mensdingen
Menu
Mensdingen - Leven - Psychisch - Therapie ed. - Home - Begeleiding - Training - Tests - IDEE - Contact & zo