Lot & noodlot

Het lot valt je ten deel, overkomt je als het ware, zonder dat je enige mogelijkheid hebt je eraan te onttrekken. Sommigen gaan zelfs zover te beweren dat je in het leven voorbestemd bent een bepaald lot te dragen: jouw lot.

Er zijn twee mooie verhalen over het lot. Een uit de bijbel - vrouwe Lot kijkt, gewaarschuwd en wel, om en verandert als straf in een zoutpilaar - en een uit dat andere Midden Oosten, Perzië, over de tuinman en de dood - tuinman ziet de dood, schrikt, vlucht naar Isfahan om daar de dood opnieuw te ontmoeten, maar nu definitief.

In deze verhalen ligt besloten dat je het leven hebt te nemen zoals het komt en het zich aan je voordoet. Je kunt je lot (het lot) niet ontlopen en dient het niet te tarten. En doe je dat dan toch, wacht je een verschrikkelijke straf.

De mens heeft een tweeslachtige relatie met het lot. Als datgene wat je overkomt positief van aard is, een prijs gewonnen in een loterij bijvoorbeeld, zie je dit als een uitvloeisel van eigen handelen. Is echter datgene wat je overkomt negatief van aard, je krijgt bijvoorbeeld een auto-ongeluk, dan leg je de oorzaak ervan meestal buiten jezelf: het is de schuld van een ander en het is het noodlot dat toeslaat.

Bestaat het lot eigenlijk wel? Natuurlijk. Lot en noodlot zijn vermomd toeval, resultaat van het Leven met een hoofdletter L wat buiten ieders bereik ligt. Er ís geen groot plan of schema in het Leven. Leven is willekeurig en volgt tegelijkertijd haar eigen regels en wetten, waarin voor de individuele mens bitter weinig plaats is ingeruimd, wat we onszelf daarover ook mogen wijsmaken.

Zon, regen, oorlog, crisis, warmte en kou, rampspoed. Het overkomt ons. Louter omdat we hier wonen of daar, ergens op het verkeerde moment op de verkeerde plaats zijn en de verkeerde ontmoeten, of daarentegen op het juiste moment op de juiste plaats zijn en de juiste ontmoeten.

En natuurlijk, tegelijkertijd hebben we als individu een afgeleide verantwoordelijkheid voor wat het collectief - de groep, de onderneming, de overheid, ons land, de regio - in onze naam vermag of juist nalaat. Dat brengt het lot ons ook.

Oorlog, vervuiling, klimaatcrisis, dood, geweld, overbevissing, legbatterijen, overconsumptie, onrecht, domme hebzuchtige bestuurders en leiders verschijnen niet uit het niets. Veel van wat schijnbaar onafwendbaar aan ons als het lot verschijnt, is wel degelijk, via een omweg door ons of onze voorouders in gang gezet dan wel stilzwijgend gesanctioneerd of gesteund.

De moderne hedonistische Westerse mens heeft niet veel op met het begrip lot. Voor deze mens, met zijn schijnbaar onuitputtelijke financiële bronnen, is het leven maakbaar want beslisbaar en betaalbaar. In plaats van het lot kent hij - denkt hij naïef, totdat het te laat is - slechts uitdagingen.

Anderen die niet zo arrogant zijn, zijn hierin realistischer en accepteren dat het lot bestaat en dat het jou toevalt, ten goede of ten kwade. Waar het om gaat, betogen zij, is hoe je vervolgens omgaat met datgene wat op je pad komt. En wellicht is dat de meest wijze instelling. De zon is niet maakbaar, schaduw wel.

Volgende pagina

Moed

Mensdingen

Menu

Mensdingen - Leven - Psychisch - Therapie ed. - Home - Begeleiding - Training - Tests - IDEE - Contact & zo